W Teksasie na USAF przeprowadzono pewne badania na małpach w kontekście endometriozy. Zastosowano różne rodzaje promieniowania jonizującego. Przeczytaj do jakich wniosków doszli uczeni.
Radiat Res. 1991 May;126(2):141-6. Links Radiation-induced endometriosis in Macaca mulatta. Fanton JW, Golden JG.
Veterinary Sciences Division, USAF School of Aerospace Medicine, Brooks AFB, Texas 78235.
Samice małp rezus otrzymały na całe ciało dawki promieniowania jonizującego w postaci:
- pojedynczych protonów energii
- protonów mieszanej energii
- promieni rentgenowskich
- elektronów
Endometriozę wykryto u 53% małp w okresie 17 lat po ekspozycji na promieniowanie
% występowania endometriozy związanej z rodzajem promieniowania był następujący:
- pojedyncze roton energii – 54%
- 37roton mieszanej energii – 73%
- promienie rentgenowskie – 71%
- elektrony – 57%
- nienaświetlane małpy – 26%
Małpy narażone na roton pojedynczej energii, roton mieszanej energii oraz promienie rentgenowskie rozwinięłyh endometriozę w znacznie szybszym tempie niż małpy kontrolne.
W badanich wyróżniono 3 stadia endometriozy:
- masywną
- umiarkowaną
- minimalną
Udział w tych etapach wyniósł odpowiednio 60, 16 i 19%.
Obserwacje objawów klinicznych obejęły:
- utratę wagi u 43% małp
- anoreksję u 35%
- zalegające masy wykryte przez badanie palpacyjne brzucha u 55%
- zaburzenia jajników / macicy anatomii w badaniu odbytnicy u 89%
- radiologiczne zaburzenia mas brzusznych u 38%
Zmiany patologiczne objęły:
- endometrium na torbielach 69% małp
- zrosty w okrężnicy u 66%
- zmiany w pęcherzu moczowym u 50%
- zmiany na jajnikach u 86%
- zmiany w moczowodzie u 44%
- ogniskowe grudki endometrium w całym układzie u 59%
- przerzuty u 9%
Postępowanie kliniczne endometriozy objęło operację i obustronną resekcję jajników połączoną w niektórych przypadkach z całkowitą histerektomią brzuszną. Pooperacyjny odsetek przeżycia w rok i 5 lat po operacji wyniósł odpowiednio 48 i 36%.