W pigułce
- choroby natury psychicznej
- choroba afektywna dwubiegunowa
- depresja
- choroby układu krążenia
Lit dla zdrowia
- ogólnie jest środkiem stabilizującym nastrój w pozytywnym znaczeniu tego słowa
- okazuje się bardzo skuteczny w chorobach psychicznych. Dużo badań było robione w związku z chorobą afektywną dwubiegunową (maniakalno-depresyjna) i wyniki okazały się spektakularne. Okresy ciężkich manii i depresji przestawały występować, a chory przywrócony był niemal do całkowitego zdrowia
- badania wyraźnie pokazują, że lit zwiększa poziom tryptofanu w mózgu (odpowiadającego za dobry nastrój), a przez to i serotoniny nawet o 80%
- bardzo pomocny w leczeniu zaburzeń ze spektrum autyzmu (w tym ADHD). Wykazano, że zawartość litu u niektórych dzieci ze spektrum autystycznym mieści się w najniższych przedziałach. Stąd też należałoby zwrócić uwagę na odpowiednią ilość litu u kobiet planujących ciążę
- pomocny również w leczeniu stresu po traumatycznych przejściach oraz długo utrzymującego się przewlekłego stresu, np. w chronicznym przewlekłym zmęczeniu będącym następstwem wypalenia zawodowego
- pomaga w walce z nałogami takimi jak alkoholizm i narkomania
- pozytywnie wpływa na zdolności poznawcze takie jak poprawa pamięci i koncentracji – badania jednoznacznie wykazały zwiększenie gęstości neuronów i objętości hipokampa
- poprawia stan pacjentów z chorobą Alzheimera i demencją – badania wykazały zmniejszoną liczbę płytek starczych, brak utraty neuronów w mózgu i hipokampie. Wnioski wskazują na to, że lit stanowi też dobrą profilaktykę w zapobieganiu chorobom starczym, zwłaszcza u osób z predyspozycją dziedziczną
- jest też sojusznikiem choroby Parkinsona
- jest też potencjalnie bardzo skutecznym – i chyba jedynym faktycznie działającym – remedium przeciw stwardnieniu rozsianemu (SM)
- wykazuje działanie przeciwzapalne i wspierające odporność
- wspomaga zachowanie płodności
- przeciwdziała hamowaniu procesu wzrostu u dzieci
- ma korzystny wpływ na układ krążenia: zapobiega chorobie wieńcowej i wywiera wpływ na stymulację tworzenia się czerwonych krwinek
- wzmaga działanie magnezu oraz niesterydowych leków przeciwzapalnych
- pozytywnie wpływa na choroby cywilizacyjne
- wydłuża życie
- wywiera pozytywny wpływ na „trudną” dorastającą młodzież. Jeśli nastolatek zaczyna sprawiać problemy to również warto pomyśleć o licie
Objawy niedoboru litu:
- zakłócony metabolizm białek
- osłabiona reprodukcja
- choroby natury psychicznej
- depresja
Zwróć uwagę na proces produkcji
Biodostępność i formy litu
Jak zawsze ważna jest biodostępność danego preparatu. To chyba jedna z najważniejszych kwestii, na którą należy zwrócić uwagę podczas zakupu danego produktu, gdyż to przełoży się na:
- efektywność, a zarazem mniejsze dawki suplementu, które będą tak samo skuteczne jak większe dawki słabszego preparatu
- mniejsze dawki = mniejsze koszty
- dostępność preparatu na poziomie komórkowym, a nie tylko we krwiobiegu
- lepsze ostateczne efekty
Notorycznie obserwuję osoby zażywające sporo suplementów, a jednocześnie posiadające ich niedobory na poziomie komórkowym. Jaki ma to sens? To nie tylko pieniądz wydany w błoto, ale przede wszystkim obciążenie dla układu trawiennego.
Biodostępność jest również ważnym czynnikiem w przypadku litu. Aby był on biodostępny dla organizmu potrzebuje przeciw-jonu pełniącego funkcje nośnika. Nie może zostać wchłonięty w postaci metalicznej, dlatego w suplementach lit występuje w postaci odpowiednich soli:
- cytrynian
- chlorek
- węglan – mniej bezpieczna forma, niż asparginian, czy orotan, bo zawiera większe ilości litu – forma apteczna na receptę
- asparginian – bezpieczna forma soli, jednak uważany za ekscytotoksynę, która nadmiernie stymuluje układ nerwowy (u wrażliwych osób może spowodować bóle głowy, obrzęki mózgu, stany zapalne oczu, problemy z układem naczyniowym i ośrodkowym układem nerwowym)
- orotan – bezpieczna forma soli, ponadto organiczna i wysoko przyswajalna – polecany zwłaszcza osobom, które wykazują wrażliwość na ekcytotoksyny (np. glutaminan sodu – MSG)
Czystość produktu
Zwracaj uwagę na to, czy firma wydaje stosowne świadectwa jakości. 90% rynku zalewają produkty niewiadomego pochodzenia produkcyjnego. W najlepszym wypadku po prostu nie działają, w gorszym – trują nas szkodliwymi dla zdrowia domieszkami.
Osobiście mam zaufanie wyłącznie do firm, które regularnie badają swoje produkty pod kątem zanieczyszczeń i toksyn i wydają do tego stosowne atesty.
Skażenie preparatów witaminowych
Mike Adams i Hulda Clark przebadali wiele suplementów i w swoich książkach piszą wprost, że „90% preparatów witaminowych na rynku jest poważnie zanieczyszczona. Skażenie opiewa głównie o solwenty (rozpuszczalniki), metale ciężkie i lantanowce. Na dłuższą metę preparaty te wyrządzają więcej szkody niż pożytku. W rezultacie zakwaszają cały organizm, a wiadomo, że walczymy na co dzień o przeciwny efekt.”
Gdy w grę wchodzą suplementy, nie uznaję kompromisów. Albo kupujesz dobrej jakości produkty, albo lepiej zrezygnuj z suplementacji. Więcej szkody wyrządzisz sobie spożywając toksyny wraz z taką zanieczyszczoną „witaminą”, aniżeli dostarczysz substancji czynnej. Jeśli chodzi o suplementy naprawdę płaci się za jakość.
Kraj pochodzenia
Dość istotny w kontekście suplementów jest kraj pochodzenia składników danego produktu. Jeśli sprowadzane są one z Chin, raczej nie ma co liczyć na dobrą jakość. Ziemia w Chinach jest tak zanieczyszczona, że nie ma tam metra sześciennego, aby wyprodukować zdrową żywność, nie wspominając o suplementach.
Kraj pochodzenia składników może być więc dobrym wyznacznikiem jakości danego produktu, choć oczywiście nie można też uznać tego za regułę, bo jak wszędzie mogą zdarzać się wyjątki.
Jak stosować
ZALECENIA EKSPERTÓW:
- profilaktyka: 1 mg jonów litu dziennie = 27 mg orotanu litu
- obniżony nastrój / depresja: 5 mg jonów litu dziennie (135 mg orotanu litu)
- zaburzenia dwubiegunowe: 33 – 44 mg jonów litu dziennie (900 – 1200 mg orotanu litu)
SPOSÓB PRZYJMOWANIA: w trakcie lub po posiłku
PORA DNIA: do godziny 17.00 (NAC wykazuje działanie pobudzające)
CZAS KURACJI: witaminę C można, a nawet należy stosować „przewlekle”
PRZECIWWSKAZANIA:
- kobiety w ciąży – ryzyko wystąpienia wad płodu
- matki karmiące piersią – lit może przenikać do mleka matki i negatywnie wpływać na dziecko
- osoby w podeszłym wieku – zachować szczególną ostrożność (kontrolować poziom) – nadmierna kumulacja u osób starszych
- osoby cierpiące na choroby serca – zaburzanie pracy serca
- osoby cierpiące na poważne choroby nerek – mogą wystąpić zaburzenia usuwania litu z organizmu
- osoby z niskim poziomem sodu – lit może dodatkowo obniżyć poziom sodu w organizmie
- osoby cierpiące na choroby tarczycy – lit może zaburzać pracę tarczycy
- osoby planujące poddanie się zabiegom chirurgicznym z wykorzystaniem znieczulenia – lit może wpłynąć na działanie środków znieczulających
WSPÓŁDZIAŁANIE:
- opcjonalnie, bądź razem: L-tryptofan (5-HTP) / Ashwagandha / Bacopa monnieri – intensyfikacja lepszego nastroju, działania przeciwdepresyjnego, antystresowego i walorów poznawczych (pamięć i koncentracja)
- koenzym Q10 – poprawa funkcjonowania układu nerwowego
ANTAGONIZM:
- leki przeciwdepresyjne i inne SSRI – lit dodatkowo zwiększa poziom serotoniny, co może wywołać zespół serotoninowy
- mocznik – obniża poziom litu
- pochodne ksantyny – obniżają poziom litu
- środki alkalizujące – obniżają poziom litu
- indometacyna – może zwiększać poziom litu
- piroksykam – może zwiększać poziom litu
- meronidazol – może zwiększać poziom litu
- diuretyki tiazydowe – mogą zwiększać poziom litu
- leki przeciwdrgawkowe – mogą nasilać niepożądane działania litu
- leki obniżające ciśnienie (blokery kanału wapniowego), metyldopa, metyloksantyny, leki zwiotczające mięśnie, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), fenotiazyny, tramadol, leki diuretyczne – mogą wchodzić w niekorzystne interakcje z litem
Uwagi
Kiedy stosować?
Lit może być niezwykle pomocny przy zaburzeniach psychicznych i depresji, więc jeżeli takowe występują warto spróbować terapii litem. Nie należy jednak stosować go „w ciemno”. Bardzo dobrym wyznacznikiem określającym poziom litu są:
- badanie włosa (poziom komórkowy) – niedobór widać w poziomie słupkowym
- badanie krwi (poziom surowiczy) – poziom < 0.60 mmol/l jest wskazaniem do terapii
Woda pitna vs. Lit?
Warto wiedzieć, że twarda woda zawiera zawsze spore ilości litu. Uwzględnij więc ten fakt w swojej suplementacji.
Podwyższenie zawartości litu w wodzie pitnej może korzystnie wpływać na układ krążenia, a zwłaszcza przeciwdziałać chorobie wieńcowej.
Co ciekawe, tam, gdzie jest sporo litu w wodzie pitnej, ludzie są serdeczniejsi, pogodniejsi, mniej jest awanturników i brutali. W odpowiednich dawkach lit działa niezwykle relaksująco.
Interakcje niepożądane?
Podczas leczenia należy utrzymać stężenie litu w surowicy na poziomie 0.60 - 1.50 mmol/l. Stężenie toksyczne wynosi ponad 2.00 mmol/l.
OBJAWY TOKSYCZNOŚCI:
- układ nerwowy: drżenie mięśni, zmiany w EEG, obrzęk tarczyc nerwu wzrokowego, ruchy kloniczne, niezborność, zawroty głowy, drgawki, oczopląs, senność, halucynacje, nietrzymanie moczu i stolca, tiki
- układ sercowo-naczyniowy: hipotonia, zaburzenia rytmu, bradykardia, zmiany w EKG – spłaszczenie lub odwrócenie załamka T
- układ pokarmowy: nudności, wymioty, biegunka, obrzęk ślinianek, bóle brzucha, ślinotok, wzdęcia brzucha
- układ moczowy: cukromocz, białkomocz, moczówka prosta nerkopochodna
- skóra: trądzik, suchość, wypadanie włosów, świąd, owrzodzenia, obrzęki
- układ endokrynny: wole, niedoczynność tarczycy, nadczynność przytarczycznych, impotencja
- układ krwionośny: zwiększona leukocytoza
OGÓLNIE W CZASIE TERAPII LITEM CZĘSTO STWIERDZA SIĘ:
- hiperglikemię
- hiperkalcemię
- zwiększone stężenie wazopresyny
- zwiększone stężenie kreatyniny
- zwiększone stężenie magnezu
- podwyższone TSH
- obniżone T3 i T4
- zwiększoną aktywność kinazy kreatynowej
- zmniejszenie stężenia kortyzolu
- zmniejszenie stężenia sodu
Źródła litu w diecie
- ryby
- papryka
- pomidory
- ziemniaki
- buraki
- jabłka
- rośliny różowate
- zboża
- kapusta
- gałka muszkatołowa
- nasiona kolendry
- kminek
- twarda woda
- niektóre wody mineralne (wskazane jest aby lit uzupełniać profilaktycznie właśnie w ten sposób)